Julias Axelrod, 1958 yılında COMT enzimini keşfettiğinde, 12 yıl sonra Nobel Ödülünü alacağından habersizdi.

Beyin stres ortamında birçok kimyasala ek olarak bir de dopamin kimyasalı salgılıyor. Stresle başa çıkmak için bu gereklidir.

Ama salgılanan bu dopamin uzun süre beyinde kalınca, düşünme ve karar verme sürecini olumsuz etkilemeye başlıyor.

Onun için beyinde fazla dopamini temizleyen mekanizmalar var.

İşte Julias bu mekanizmaların bir tanesinin COMT enzimi olduğunu ispatlıyor ve Nobel ödülü alıyor.

Ama sorun şu; bu enzim bazı insanlarda çok hızlı çalışıyor, bazı insanlarda yavaş.

Po Bronson ‘Top Dog’ kitabında COMT enzimi hızlı çalışanlara ‘Savaşçı’, yavaş çalışanlara da ‘Kaygılı’ diyor.

İşte bu da sınav başarısını derinden etkiliyor. Nasıl mı?

NORMAL HAYAT

Normal okul gününde derslerde stres az iken, beyin orta derece dopamin salgılıyor.

Ama savaşçılarda bu orta seviyedeki dopamin hemen temizleniyor ve beyinde  çok az dopamin kalıyor.  Onun için savaşçılar, heyecansız ve pasif oluyor.

Kaygılılardaki hemen temizlenmediği için, onlarda yeterli derecede dopamin oluyor. Onlar daha uyarılmış ve aktif oluyor.

Yani stressiz ortamlarda kaygılılar avantajlıdır, savaşçılar değil.

(Tabii öğretmen sınıftaki tansiyonu ayarlayarak her iki grubu da harekete geçirebilir)

SINAV ORTAMI

Ama stresli sınav ortamında işler değişiyor.

Stres artınca, dopamin oranı da artıyor. Kaygılıların COMT enzimleri yavaş çalıştığı için fazla dopamin hemen sistemden temizlenemiyor.

Fazla dopamin de düşünme ve muhakeme sürecini sekteye uğratıyor.

Bu sefer savaşçılar fazla dopamini hemen temizlediği için avantajlı konuma geçiyor. Beyinde sadece yeterli derecede dopamin kalıyor. Yani stresi çok iyi yönetiyor.

Sınav ortamında da savaşçılar daha avantajlı oluyor.

STRES ORTAMINDA BAŞARI

Bu mekanizmadan dolayı bazı insanlar stres ortamında daha başarılı oluyor.

Hatta bazı savaşçılar işlerini son dakikaya bırakarak, kendi streslerini yaratıyor ki yeteri kadar uyarılsınlar.

Çünkü son dakika gelmeden onları harekete geçirecek gerekli stres ve dolayısıyla dopamin salgılanmamış oluyor.

ARAŞTIRMA

Peki bu mantık gerçekten doğru mu?

Bunun yanıtı da sınav sistemi bize benzeyen Tayvan’dan geliyor.

Tayvanlı araştırmacılar 800 tane çocuğun COMT enzimlerini ölçüyor. Hem normal ders başarılarını, hem de sınav başarılarını karşılaştırıyor.

Görüyorlar ki savaşçılar sınav ortamında %8 birimlik bir avantaj sağlıyor.

Bu %8 o kadar yüksek bir oran ki dereceye girecek bir çocuk, son tercihine girebilir.

KAYGILILAR GERÇEK HAYATTA BAŞARISIZ MI?

O zaman kaygılılar sınav ortamında her zaman dezavantajlı mı?

Gerçek hayatta ve iş dünyasında oldukça stresli durumlar var. Bu kişiler başarısız mı olacak?

Yeteri kadar stresli ortama girip, deneyim kazanmışlarsa, hayır.

Örneğin, usta bir kaygılı, acemi bir savaşçıdan stresi yönetmek açısından daha başarılı olabilir.

İşte bu hafta sonu yapılacak olan YGS sınavında stres çok yüksek olacağı için savaşçılar daha avantajlı olacak.

Ama kaygılılar da sınavın önemini kafalarında azaltarak ve dolayısıyla daha az stres hissederek, avantajlı duruma geçebilir.

Hem savaşçılara hem de kaygılılara sınavda başarılar dilerim.

21 Mart 2013