Sınıfın en arkasında oturuyorum ve öğretmenin çocuklarla olan iletişimini gözlemliyorum.

Öğretmen bazı çocuklarla daha çok zaman geçirirken, bazılarıyla daha az zaman geçiriyor. Bazı çocukları çok överken, bazılarını az övüyor.

Acaba öğretmen hangi çocukları daha çok övüyor? Öz güveni düşük çocuklar daha mı çok övgü alıyor?

ARAŞTIRMA

Bu sorunun yanıtı Utrecht Üniversitesi’nden Eddie Brummelman’ın araştırmasında gizli.

Eddie Brummelman tam 114 eve gidiyor ve annelere çocuklarına uygulaması için 12 tane matematik sorusu veriyor.

Bu uygulama sırasında da iletişimlerini videoya çekiyor. Sonra bu videolar tek tek analiz ediliyor. Şaşırtıcı bir sonuç buluyor:

Anneler, öz güveni yüksek olan çocukları değil, düşük olanları daha fazla övüyor.

LABORATUVARDA ARAŞTIRMA

Aynı araştırmayı laboratuvarda başka yöntemle yapıyor.

712 kişiye öz güveni yüksek ve düşük çocuklar tarafından yazılmış makaleleri okutuyor. Sonra onlardan geri bildirim yazmalarını istiyor.

Denekler, öz güveni düşük çocuklar için çok daha fazla övgü ifadesi kullanıyor.

Peki, neden?

ÖVGÜ CESARETLENDİRİCİ MİDİR?

Yetişkinler övgüyü en çok çocukları “cesaretlendirmek” için kullanıyor.

Öz güveni düşük çocukların daha çok cesaretlenmeye ihtiyaç duyduğunu düşündükleri için de bu çocukları daha çok övüyor. Buraya kadar sorun yok.

Ama çocuk açısından durum farklı.

ÖVGÜNÜN GİZLİ MESAJI

Çocuğa şöyle bir mesaj gidiyor: Senin cesaretlendirilmeye ihtiyacın var.

Çocuk biliyor ki becerikli insanlar değil, tam tersi becerikli olmayanlar cesaretlendirilir.

Kimse, Fazıl Say’a “Hadi Fazıl, yapabilirsin!” demez.

Çocuğun kafasında “Ailem beni övüyor çünkü ben çok becerikli değilim” düşüncesi oluşuyor.

SINIF GÖZLEMLERİ

Bu etkiyi gerçek hayatta da gözlemlemek mümkün.

Sınıf ortamında çok net gözlemlediğim bir şey var. Çalışkan bir çocuk, öğretmen başka bir çalışkan çocuğu övünce (övgü onaylama için de kullanılır) kıskançlık gösteriyor, ama çalışkan olmayan bir çocuğu övünce tepki vermiyor.

Çünkü o da övgünün cesaretlendirmeye ihtiyacı olan çocuklar için olduğunu biliyor.

Kısacası, övgü çocuklara “düşük beceri” mesajı verir ve olumsuz bir etki yaratır.

Peki, övgü çocuğa “sen çok becerikli değilsin” mesajı veriyorsa, neden aileler ve öğretmenler bunu bu kadar sık kullanıyor?

KISA SÜRELİ CESARET

Çünkü övgü gerçekte cesaretlendirir. Ama bu sadece durumsaldır ve kısa sürelidir.

Övgü kısa vadede cesaretlendirse de uzun vadede öz güven yaratmaz.

Yetişkinler de kısa vadeli cesaretlendirme ile uzun vadeli öz güven yaratmayı karıştırır. Peki, uzun vadede ne öz güven yaratır?

YAPABİLME DUYGUSU

Yapabilme duygusu. Çocuk yapabildikçe daha öz güvenli olur. Övgü söylemleri çocuğun becerisini arttırmaz. Tam tersi yargı ortamı oluşturur ve stres yaratır.

Yapabilme duygusu, geri bildirime bağlı gelişimle oluşur.

Onun için, çocukları överek onlara “düşük beceri” mesajı vermek ve yargı ortamı yaratmak yanlıştır.,

Yapılacak en iyi şey, seviyesi ne olursa olsun övgüsüz söylemlerle ve geri bildirimlerle çocuğun seviyesini bir üste çıkarmaktır.

Bu gelişim zaten çocuğa cesaretin en büyüğünü verecektir.

30 Ocak 2014