Bazı insanlar oldukça kaygılı, bazıları daha sakin bir yaşam sürüyor.

Acaba kimlerin hayatı daha kaygılıdır?

ZAMAN ALGISI

Stanford Üniversitesi’nden Prof. Philip Zimbardo (ünlü cezaevi deneyini yapan araştırmacı) insanların zaman algılarını ölçüyor.

Bazıları geçmişte yaşarken, bazıları gelecekte yaşıyor. Gelecekte yaşayanlar, çok planlı ve sistemli yaşıyor.

Bazıları da her ikisiyle de ilgilenmeyip, “an” la ilgileniyor.

ZAMAN ALGISI VE KAYGI

Prof. Zimbardo, daha sonra bu kişilerin kaygı düzeylerini ölçüyor.

Fark ediyor ki gelecek odaklılar, çok daha kaygılı bir yaşam sürüyor.

Geçmişte yaşayanlar daha depresif. Anda yaşayanlar da daha çok hedonistik eğilimler gösteriyor.

Peki, neden gelecek odaklılar daha kaygılı?

Bu soruyu yanıtlamak için ilk önce “Bir insan neden gelecek odaklı olur?” sorusunu yanıtlamak gerekiyor.

DEĞERSİZLİK DUYGUSU

Aile çocuğunu koşullu sevdiği zaman, çocukta değersizlik duygusu başlıyor.

Yemeğini yersen, oyuncaklarınla oynayabilirsin; odanı toplarsan, bizle gelebilirsin; sınıfını geçersen tablet alırım; oyuncağını paylaşmazsan üzülürüm, gibi koşullu ifadeler çocukta değersizlik duygusu yaratıyor.

Çocuk da kişiliği ile değil, yaptıkları (davranış) ile kabul gördüğünü düşünüyor.

İçinde bir boşluk (değersizlik duygusu) oluşuyor. O boşlukları da dış kaynaklarla (başarı, statü ve para gibi) dolduruyor. Bunun gelecek odaklı olmakla ilgisi nedir?

DEĞERSİZLİK VE GELECEK ODAKLILIK

Bir insan değersiz hissediyorsa ve içindeki boşluğu dış kaynakla dolduruyorsa, bilir ki bu sürdürülebilir değildir.

Başarılı olur, bütün hisseder ama etkisi bir süre sonra geçer. Tekrar başarılı olması gerekir.

Yani, dibinde delik olan bir testi gibi. Doldurur, bütün / tam hisseder ama bir süre sonra içindeki su akar, yine eksik hisseder.

Bütün / tam olmak için tekrar doldurması gerekir.

İşte tam burada gelecek odaklılık başlar.

TESTİYİ DOLU TUTMAK

Kişi testiyi sürekli dolu tutmak için, geleceği planlaması gerekir. Sürekli su kaynağı araması ve bulması gerekir.

Bu da tam bir kaygı kaynağıdır.

“Ya yeni su kaynağı bulamazsam.” veya “Ya testiyi dolduramazsam.” gibi düşünceler onlarda sürekli kaygı yaratır.

Değersizlik duygusu olan insanlar bu sebepten dolayı genellikle gelecekte yaşar ve plan yapar.

Planlama yapmazsa, susuz kalma ihtimalini artırır ve mutsuz olur.

Sınav kaygısının da bir sebebi budur. Çocuk başarısız olursa, testisi boşalacaktır. Bunun kaygısını yaşar.

ANDA YAŞAMALISIN

Kısacası, değersizlik duygusu olanlar gelecekte yaşar. Gelecekte yaşamak da kaygı yaratır.

Bu insanlara “anda yaşamalısın” gibi tavsiyeler de saçmadır.

Bu kişi değersizlik duygusunu yenmeden, anda kalmayı başaramaz.

Siz de kaygılı bir çocuk yetiştirmek istemiyorsanız, koşullu sevgi vermeyi bırakmalısınız.

O zaman mutlu ve huzurlu bir çocuk yetiştirmiş olursunuz. Çocuğun testisi sürekli dolu olur.

14 Ocak 2016