Satış departmanında çalışan bir arkadaşımla kahve içiyorum.

“Bu hafta satış yapmamam gerekir” diyor.

Bir satışçı, neden satış yapmak istemesin ki?

ÖDÜLLENDİRME SİSTEMİ

1975 yılında akademisyen Steven Kerr şirketleri inceleyince çok ilginç bir şey fark ediyor.

Ödüllendiren davranışlar ile beklenen davranışlar birbirinden çok farklı.

Örneğin, şirketler çalışanlardan takım çalışması bekliyor ama bireysel başarıyı ödüllendiriyor. Ayın çalışanını seçiyor veya ana performans ölçütlerini (KPI) bireysel kurguluyor.

Ameliyat başı para verilince, bazı doktorlar daha çok ameliyat yapıyor.

Hasta ziyareti başına para verilince, hastayı kontrol süresinden sonra sık sık kontrol için hastaneye çağırıyor.

Okullar müdürlerden liderlik bekliyor ama veli memnuniyetini ödüllendiriyor. Veli memnuniyetini sağladığı sürece, öğretmenlere liderlik yapmayan müdürler gözde müdür oluyor.

Kısacası sistem neyi ödüllendirirse, söylemler ne olursa olsun, insanlar o davranışı yapıyor.

NEDEN SATIŞ YAPMIYOR?

Arkadaşıma soruyorum: “Neden satmak istemiyorsun?”

Ne kadar çok satarsa, bir sonraki ay kotası o kadar yükseliyormuş. Kotası yükselirse ve o da kotayı tutturamazsa, prim alamıyormuş.

O da kendine verilen kotanın üzerine çıkar çıkmaz, bir sonraki ay kotası çok yükselmesin diye satmayı bırakıyormuş.

Arkadaşımdan satış bekleniyor ama ödüllendirilen davranış kotanın doldurulması.

EĞİTİM SİSTEMİ

Durum eğitimde de çok farklı değil.

Bizim eğitimden beklediğimiz ne? Eleştirel düşünme, yaratıcılık ve sorgulama.

Ekonomik yapı da aynı şeyleri istiyor.

Ama okullarda biz ne yapıyoruz? Ezber, ezber, ezber.

Neden?

Çünkü ödüllendirme sistemi, yani sınavlarımız, ezberi ölçüyor.

Kısacası, eleştirel düşünme istiyoruz ama ezberi ödüllendiriyoruz.

EN KOLAY REFORM

Bu bağlamda eğitim sistemini düzeltmenin en etkili ve kolay yolu, ödüllendirme sistemini değiştirmek.

Sınav sistemini, eleştirel düşünmeyi ölçen bir yapıya dönüştürdüğümüz an, tüm eğitim sistemi kendisini ona göre şekillendirecektir.

Kurgu ve yapı hemen değişecektir.

İyi ders anlatan öğretmen, kötü öğretmen olacaktır. Çünkü iyi anlatım eleştirel düşünmeyi geliştirmez.

Öğretmenler eleştirel düşünmeyi destekleyecek şekilde ders işlemeye başlayacaktır.

Sonuç olarak, tüm çalışmalar sınav sistemine takılmaktadır. Sınav sistemi değişmedikçe yapılacak hiçbir reform işe yaramayacaktır.

Sınav sistemini değiştirirsek de eğitimi düzeltmek adına en büyük adımı atmış oluruz.

17 Temmuz 2014