Konuşmalarımda “Ailesinden sevgi görmeyen çocuk, değersizlik duygusuyla büyür.” dediğim zaman, ailelerden bazen şöyle bir tepki geliyor.

“Her aile çocuğunu sever ki.”

Evet, doğru. Her aile çocuğunu sever. Burada sıkıntı yok ama o zaman neden bazı çocuklar sevgisiz büyüyor? Bu sevgisizlik nereden geliyor?

HAYATTA KALMA AMACI

Duruma duygusal açıdan değil de tamamen biyolojik açıdan baktığımızda, insanoğlunun yaşamda iki temel amacı var.

Birincisi, ‘hayatta kalmak’. Çünkü genetik yapımız bunun üzerine kurulu.

Hatta bu yüzden bazı uzmanlar çocuk koltuğunu sürücünün çaprazına değil, arkasına; yani aynı tarafa, koymayı önerir çünkü kaza anında sürücü refleks olarak kendi tarafını koruyacak şekilde manevra yapar (refleks sözcüğünü gündelik anlamıyla kullanıyorum).

Öfkeli bir insanı ele alalım. Öfkeli bir insanın duygusal yapısı bu şekilde gelişmiştir. Çünkü büyüdüğü ortamda öfke, onun ‘hayatta kalma’ mekanizması olmuştur.

İnsanın bir de ikinci amacı var.

TÜRÜN DEVAMI

O da türünün devamını sağlamak. Bir nevi ölümsüz olmak.

Bunu başarmanın en kolay yolu da ‘üremek’. Bu bazı türler için sadece doğurmak, insanoğlu içinse hem doğurmak hem de çocuğu yetiştirmek anlamına geliyor. Çünkü doğurup bırakırsa, çocuk ölür.

Bazı insanlar da ölümsüzlüğü eserleriyle, liderliğiyle veya başarılarıyla yapmaya çalışır.

Bu ‘sembolik ölümsüzlük’ önemli değil gibi görünse de bazı insanlar için çocuk yapmaktan bile daha önemli olabilir.

AMAÇLARIN ÇATIŞMASI

Sonuç olarak, her insan için bu iki amaç çok önemli. Buraya kadar sorun yok. Ama bu iki amaç birbiriyle çatışınca, sorunlar başlar. Nasıl mı?

Diyelim ki bir baba çok öfkeli ve çocuğu bir suç işledi.

Şimdi baba nasıl davranmalı?

AİLENİN SEÇİMLERİ

Babanın iki yolu var: (birinci yol) yaşamı boyunca kendisinin ‘hayatta kalmasını’ kolaylaştıran öfkeyi kullanmak veya (ikinci yol) türünü devam ettiren çocuğun gelişimi için anlayışlı davranmak.

Öfkeli davranırsa, baba kendi duygusal yapısını (bu yapı sorunlu olsa da onun için bir ‘hayatta kalma’ işlevi görür) korumuş olacak, ama bu sefer çocuk zarar görecek.

Öfkelenmeden anlayışlı davranırsa; çocuğu koruyacak ama bu sefer de kendi duygusal yapısına ters bir şey yaptığı için stres ve kaygı yaşayacak.

Tam bir çatışma. Bu durumda babanın seçeceği yol, çocuk için hayati bir önem taşıyor…

SEVGİ YOLU

Baba; birinci yolu seçerse, ‘sevgisizlik’ yolunu; ikinci yolu seçerse, ‘sevgi’ yolunu seçmiş olur.

Baba özünde çocuğunu ne kadar severse sevsin; çocuğunla ilişkisinde birinci yolu kullanırsa, çocuk sevilmemiş hisseder. Çünkü babanın temel amacı kendini korumaktır. Yani, öncelik kendisidir.

Baba ikinci yolu, yani sevgi yolunu kullanırsa, öncelik çocuğa geçer. Çocuk da o kadar sevilmiş ve dolayısıyla değerli hisseder.

KALBİ SEVGİYE AÇMAK

Sonuç olarak, bir aile özünde çocuğunu her zaman seviyordur. Ama kendisindeki sorunlardan dolayı kendini korumak ister ve kalbini açamaz duruma gelir.

Çocuk da böylelikle sevgi görmemiş olur. İşte çocukların sevgisiz büyümesinin sebebi budur.

NE YAPMALI?

Bir anne/baba ilk önce kendisindeki değersizlik sorununu çözmelidir.

Bunu başarırsa, ‘hayatta kalma’ kaygısı azalır ve kendini korumayla uğraşmaz. Kalbini açar ve çocuğun gelişimiyle ilgilenir.

Bu durumda çocuğunla her zaman sevgi yolunu kullanır. Çocuk da değerli hisseder.

Aynı uçak anonslarında dedikleri gibi, ilk önce kendi maskesini, sonra çocuğun maskesini takmış olur.

Bana göre, sevgi yolunu kullanmak bir ailenin çocuğa vereceği en güzel hediyedir.

3 Mart 2016