Türkiye, mutluluk endeksinde dünyada 78. sırada yer alıyor. Ülkemizde insanların mutsuz olmalarının birçok sebebi var.

Ama öyle bir sebep var ki çok bilinmiyor ve üzerinde durulmuyor. Peki nedir o sebep?

ARAŞTIRMA

Gent Üniversitesi’nden Prof. Arne Roets, 40 deneği bir bilgisayarın önüne oturtuyor ve bazı rakamları ipuçlarını kullanarak tahmin etmesini istiyor.

Denekler, bazı durumlarda rakamları doğru tahmin edip  etmediğini biliyor, bazı durumlarda ise bilmiyor.

Bu sırada profesör, deneklerin kalp atışlarını ve derideki hareketliliklerine bakarak, onların stres seviyesini ölçüyor.

Deney sonunda keşfediyor ki bir grup denek, deneyin sonucunu  öğrenemeyince strese giriyor, diğer grup girmiyor.

Acaba bu iki grup arasındaki fark ne?

KAPATMA İHTİYACI

Size aşağıda bazı sorular soruyorum. Bu soruları ‘evet’ ya da ‘hayır’ diye yanıtlayın.

• Düşüncesi benimkinden farklı olan insanlarla konuşmayı severim.

• Farklı fikirleri öğrenmeye çalışırım.

• Problemleri çözerken, yanıtı açık olsa da farklı yolları denerim.

• Belirsiz durumlar beni germez.

• Sadece tek bir yanıtı olan soruları sevmem.

Bazı kişiler bu soruları evet diye, bazı kişiler hayır diye yanıtlıyor. Peki, kimler ‘evet’ diyor, kimler ‘hayır’ diyor?

Görüyoruz ki sorulara ‘hayır’ diyenlerin, kapatma ihtiyacı (the need for closure) düşük. Bu kişiler yeni bilgi arayışına girmiyor ve daha kapalı fikirli oluyor. Çünkü yeni bilgiler, merak, arayış ve belirsizlik onları geriyor.

‘Evet’ diyenlerin, kapatma ihtiyacı yüksek. Bu kişiler, açık fikirli. Onlar sürekli yeni bilgi peşinde koşuyor. Yeni bilgiler öğrenerek, kapatma ihtiyaçlarını karşılıyor.

Peki, deney ile kapatma ihtiyacının ne ilgisi var?

STRES KAYNAĞI

Prof. Koets kapatma ihtiyacı anketini bu deneklere yapıyor. Kapatma ihtiyacı ile stres seviyesi arasındaki ilişkiye bakınca, çok enteresan bir şey keşfediyor.

Kapatma ihtiyacı yüksek olan denekler; deneyin sonucu öğrenemiyorsa, stres seviyesi artıyor.

Çünkü kapatma ihtiyacını karşılayamıyor.

Ama deneklerin kapatma ihtiyacı düşükse; sorusuna yanıt bulamaması onları çok rahatsız etmiyor ve dolayısıyla strese girmiyor

Peki, bunun Türkiye ile ne ilgisi var?

TÜRKİYEDEKİ İNSANLAR

Türkiye’deki çoğu insanın kapatma ihtiyacı maalesef düşük. Yani kapalı fikirli. Neden? Çünkü eğitim insanlara eleştirel düşünmeyi ve merak etmeyi öğretmiyor.

Ama Türkiye’de bir grubun da kapatma ihtiyacı çok yüksek. Peki, bu kişiler neden mutsuz oluyor?

GÜNDEM

Çünkü gündeme dair çok az şey biliyoruz.

Darbe gecesi tam olarak ne oldu bilmiyoruz. FETÖ’yü kim kullandı bilmiyoruz. ABD’nin rolünü bilmiyoruz. NATO’nun rolünü bilmiyoruz. Gerçek üs Akıncılar mı İncirlik mi bilmiyoruz. Rusya’nın desteği ne boyutta bilmiyoruz. Bundan sonra ne tür pazarlıklar yapıldı bilmiyoruz. PKK tehditlere neden başladı bilmiyoruz. Türkiye, FETÖ’nün siyasi ayağını bilmiyoruz. Kim hangi tarafta ve neyi destekliyor bilmiyoruz.

Tüm bu bilinmezlikler, kapatma ihtiyacı yüksek insanlar için tam bir mutsuzluk kaynağı.

Bu kişiler kafalarındaki bilgi boşluğunu bir türlü dolduramıyor.

GAZETECİLİK

Sonuç olarak, bazı insanlar için öğrenme ihtiyacı bir istek değil, ihtiyaç.

Türkiye’de çok fazla bilinmezlik olduğu ve insanlar kafalarındaki sorulara yanıt bulamadığı için mutsuz oluyor.

Bu mutsuzluk duygusu öyle yapay bir his de değil. Direkt fizyolojik sonuçları var.

Bunun çözümü de araştırmacı gazeteciliğin yaygınlaşmasından ve daha demokrat ve şeffaf bir toplumun yaratılmasından geçiyor.