Aşağıda bir okulun öğrencilerinin puanları var.

Puanlar 100 üzerinden.

1. Sınıf: 55
   2. Sınıf: 48
   3. Sınıf: 40
   4. Sınıf: 38
   5. Sınıf: 52
   6. Sınıf: 42
   7. Sınıf: 41
   8. Sınıf: 34

Ortalama: 43.75

Sizce bu puanlar ne puanı? Neden ortalama çok düşük ve neden bu puanlar çocuklar bir üst sınıfa geçtikçe daha da düşüyor?

ARAŞTIRMA

Stanford Üniversitesi’nden Profesör Mark Lepper, çocukları iki gruba ayırıyor.

İlk gruba altı tane anagram (farklı harfleri birleştirerek kelime oluşturma oyunu) ve altı tane renkli kalem veriyor. “İstediğiniz anagramı ve kalemi seçip, anagramları çözün.” diyor.

İkinci gruba aynı anagramları ve kalemleri veriyor ama “Bunlar arasından ben bu anagramı ve bu renk kalemi seçtim. Bunları kullanarak, anagramları çözün.” diyor.

Sizce hangi grup daha çok anagram çözmüş ve oyunu daha çok sevmiştir?

ço

TUTKU VE BECERİ

Birinci grup, tam dört kat daha fazla anagram çözüyor ve üç kat daha fazla zaman harcıyor.

Dahası deney sonunda anagramları çok sevdiğini söylüyor. Peki böyle büyük bir fark neden çıkıyor?

ÖZERKLİK VE İÇ MOTİVASYON

İnsanlar bir işi ya sevdiği için (iç motivasyonla) ya da yapmak zorunda olduğu için (dış motivasyonla) yapar.

İç motivasyonu etkileyen birçok mekanizma var. Yapabildiğimiz, anlamlı bulduğumuz, sosyal ilişki kurduğumuz veya keşfettiğimiz işleri iç motivasyonla yaparız. Ama bu deneyde bu mekanizmaların hiçbiri yok.

Seçme özgürlüğü (özerklik) vermek ilk grubun başarısının sebebi olabilir mi?

ÖZERKLİK VE KONTROL EDİLME

İnsanlar kendi seçtikleri işleri daha severek yapıyor ve başarmak için daha çok uğraşıyor. İnsanlara özerklik sunulmadığı zaman, kişi kontrol edilmiş hissediyor.

Bu durumda kişinin bilinç altında şöyle bir mesaj oluşuyor; ben bir işi kendi rızam dışında zorla yapıyorsam, demek ki bu iş eğlenceli ya da anlamlı değil. Öyleyse ben bunu seviyor olamam.

Böylece iç motivasyon düşüyor. Seçme özgürlüğü verilince kişi “Ben bunu seçtiğime göre seviyor olmalıyım.” diyor. İç motivasyon artıyor.

İşte tam bu yüzden deneyde birinci grup daha başarılı oluyor ve daha çok zevk alıyor. Yani özerklik, tutku gelişiminde ve başarıda beceriden daha önemli olabiliyor.

OKULLARDAKİ DURUM

Maalesef yukarıdaki puanlar okulda seçme özgürlüğü verilmeyen çocukların öğrenmeye bakışını yansıtıyor.

(Yüksek puan çocuğun iç motivasyonlu, düşük puan çocuğun dış motivasyonlu olduğunu gösteriyor.)

Çocukların öğrenmeye bakışı büyük oranda “dış odaklı.”

Çocuklara bir anket aracılığıyla soruyoruz: Neden ödevlerini yapıyorsun?

En çok verilen yanıtlar:
Öğretmen kızdığı için.
Benden istenen budur.
İyi bir öğrenci olmak için.

En az verilen yanıtlar:
Ödev yapmayı seviyorum.
Konuyu daha iyi anlamak için.
Ödev benim için eğlencelidir.

Görüyorsunuz. Çocuklar ödevi iç motivasyonla değil, dış motivasyonla yapıyor.

Anketi yaptığımız tüm okullarda en düşük puan her zaman bu kategoriden çıkıyor. Daha da ilginci, üst sınıflara çıktıkça öğrenme motivasyonu daha da dış odaklı oluyor.

DIŞ MOTİVASYON

Üst sınıflara çıktıkça neden iç motivasyon düşüyor, dış motivasyon artıyor?

Sınıfta kitaplar, yöntemler, ödevler, çalışmalar hep öğretmen tarafından seçiliyor. Zaten seçme özgürlükleri az.

Üst sınıflarda bir de sınav işin içine giriyor. Çocuklar tamamen sınav için çalıştığından kontrol edilmiş hissediyor. Kontrol edilme duygusu da iç motivasyonu daha da düşürüyor.

OKULDA KONTROL EDİLEN ÇOCUKLAR

Bu durumda çocuklar okula sevdiği için değil, tamamen gitmek zorunda olduğu için gidiyor. Okuldan soğuyor.

Okuldan soğuyan çocuğu da biz tehdit ve kontrol yöntemiyle (dış motivasyonla) okulda tutmaya çalışıyoruz. Öğrenen değil, idare eden çocuklar yetiştiriyoruz. Bazıları da isyan ediyor.

Düşünün, sadece kalem rengini seçmek bu kadar etkili oluyorsa, çocuklara okullarda daha çok seçme özgürlüğü versek, neler olur?

10 Nisan 2014