Spora başlayanların çoğu, kısa bir süre sonra sporu bırakıyor.

Aynı şekilde diyete başlayanların çoğu, çok geçmeden diyetten vazgeçiyor.

Ancak bazıları var ki bırakmıyor.

Acaba kimler bırakıyor, kimler devam ediyor?

ARAŞTIRMA

Iowa Üniversitesi’nden Alison Phillips ve King’s College London’dan Benjamin Gardner spor yapan 123 kişiyi uzun bir süre takip ediyorlar.

Hepsine günlük yazdırıyor ve anket uyguluyorlar.

Ortaya iki farklı grup çıkıyor: düzenli ve düzensiz spor yapanlar.

Bu iki grubu ayırt eden özellik ne diye bakıyorlar ve temel bir fark buluyorlar.

Düzenli spor yapanlar bir rutine sahipken, düzensiz spor yapanların bir rutini yok.

Peki, rutin ile ne kastediyoruz?

RUTİN

Tüm alışkanlıkların altında üç adımlı bir mekanizma yatıyor: (i) davranışı doğuran bir tetik, (ii) davranış ve (iii) alınan keyif.

Bu tüm alışkanlıklar için geçerli (Charles Duhigg, “Alışkanlıkların Gücü” adlı kitabında bu mekanizmayı çok iyi anlatıyor.).

Örneğin, sigara içenleri araştırdıklarında keşfediyorlar ki sigara içme davranışını en çok yemek, kahve, sıkıntı ve içki tetikliyor.

Kişi yemek yer yemez, otomatikman eline sigarayı alıyor. Yani yemek, sigara içme davranışının tetiği oluyor.

Pizza sipariş eden kişi, otomatikman kola da sipariş ediyor. Pizza, kolanın tetiği oluyor.

İÇ TETİKLER

Davranışı, iç bir mekanizma da tetikleyebilir. Sıkıntısını sürekli bilgisayar oyunu ile gideren çocuğun tetiği, sıkıntıdır. Çocuk sıkılır sıkılmaz, düşünmeden bilgisayara yönelir.

O zaman ben çocuğu oyundan kurtarmak istiyorsam, sıkılma tetiğini ortadan kaldırmam gerekiyor. Yani, ona ilgi çekici farklı etkinlikler sunmalıyım. Onla vakit geçirmeliyim.

ALIŞKANLIĞIN TEMELİ

O zaman kötü bir alışkanlıktan kurtulmanın en iyi yolu, ilk önce tetiği bulmak ve kaldırmak.

Aynı şekilde, iyi bir alışkanlık kazanmanın en iyi yolu da yeni bir tetik oluşturmak.

İşte düzenli spor yapanlar da tam olarak bunu yapmış.

Hepsi bir tetik oluşturmuş.

Bazıları için bu çalar saat. Bazıları için öğlen paydosu. Bazıları için sabah kahvesi. Bazıları için iş çıkışı.

OTOMATİK DAVRANIŞ

Tetik ortaya çıkar çıkmaz, bu kişiler düşünmeden hemen spor salonunun yolunu tutuyor.

Ancak düzenli spor yapmayanların rutini çok karışık. Bazen sabah, bazen öğlen, bazen akşam spor yapmışlar. Yani, tetikleri yok.

Siz de spor alışkanlığı kazanmak istiyorsanız, rutin oluşturmalısınız.

Peki, rutinin ilk adımı olan tetiği nasıl oluşturacaksınız?

TETİK OLUŞTURMA

Burada en etkili yöntem tetik oluşturmaktan ziyade, tetik olma potansiyeli olan durumu keşfetmek.

Spora gittiğiniz anlarda, spordan önce ne yaptığınızı ve ne kadar keyif aldığınızı kaydedip analiz ederseniz, bir süre sonra potansiyel tetiğinizi bulacaksınız.

Bulduktan sonra, onun etrafında rutin oluşturmanız gerekiyor.

Tabii potansiyel bir tetik bulamazsanız, o zaman kendi tetiğinizi yaratmalısınız.

DÜZENLİ ALIŞKANLIKLAR

Kısacası, spor alışkanlığı ya da başka bir alışkanlık kazanmak istiyorsanız kendinize ilk önce bir tetik oluşturmalısınız.

Aynı şekilde çocuğunuzda bir alışkanlık oluşturmak istiyorsanız, onun için bir tetik oluşturmalısınız. Yatmadan önce, kitap okumak gibi.

Yatma saati gelince, çocuk otomatikman kitap okumak isteyecektir.

Tetik oluşturmadan yapacağınız etkinlikler, kalıcı olmayacaktır.

26 Ağustos 2015