Bazı babaları / anneleri gözlemliyorum.

Sürekli narsist eğilimler gösteriyor.
Bu narsist eğilimler de çocuklara inanılmaz zarar veriyor.
Çocuğun gelişimini engelliyor. Çocuk kendi potansiyelini gerçekleştiremiyor. Nasıl mı?

ÖZEL HİSSETME İHTİYACI
Anne veya baba, narsist eğilimler gösteriyorsa, kendilerini “özel” hissediyorlar.
Sürekli hayran duyulmak istiyorlar.
Bu durumda, başarılarından bahsederken başarılarını “çalışmaya” bağlamıyorlar.
Neden?
Çünkü başarıyı, çalışmaya bağlarlarsa bunu herkes yapabilir.
Bu durumda da özel hissetmezler.
Onun için başarılarını kendi bireysel özelliklerine (yetenek, kabiliyet, zeka gibi) bağlıyorlar.
“Ben başardım çünkü özelim” mesajı veriyorlar.

BEN DE ÖZEL MİYİM?
Bu durumda ne oluyor?
Çocuk kendisine soruyor: acaba bende de bu bireysel yetenekler var mı? Yok olduğunu düşünürse, daha başlamadan mücadele etmeyi ve çalışmayı bırakıyor.
Başarı, kendi dışında bir faktöre bağlanmış oluyor.
Genelde de çocuklar kendilerinde bu yeteneğin olmadığını düşünür. Neden mi?

YETENEK ve BECERİ
Çünkü küçük yaşlarda yetenek (doğuştan gelen bir alandaki genetik güçlülük) ve beceriyi (genetik alt yapının pratikle geliştirilmesi) ayırt etmekte zorlanır.
Becerisi de henüz gelişmediği için kendisinde yetenek yok zanneder.

Hatta geçenlerde bir baba anlattı.
Çok iyi futbol oynuyormuş ve başarıyı da yeteneğe bağlıyormuş (Tabii bunu sonradan fark ediyor). İlkokulda bir arkadaşı “Sen ne beceriksizsin!” dediğinde, kendisinde yetenek olmadığına karar vermiş.

Çok sevdiği futbolu bırakmış.
Arkadaşının bir sözü, kendisini sorgulamasına sebebiyet vermiş.
Eğer başarıyı yeteneğe değil de çalışmaya bağlamış olsaydı, bu söz onda bu etkiyi yaratmazdı. O an beceriksiz hissetse de çalışarak bunu çözebilirdi.
Sonuç olarak, aile ne kadar az narsist eğilim gösterirse, çocuk da o kadar başarılı olur.

AİLE KENDİNİ ANALİZ ETMELİ
Ancak şöyle bir sıkıntı var. Narsist eğilim gösterenler kendilerinin narsist eğilim gösterdiklerini genelde kabul etmez.
Bu durumda çiftler birbirlerine güven ilişkisi içinde ayna tutmalı. Değişimlerine yardımcı olmalı. Samimi diyaloglar yaşamalı ki çocuk zarar görmesin.
(Narsisistik kişilik bozukluğu ile narsisist eğilimleri de ayırt etmek gerekir. İlk durumda psikiyatri desteği gerekir.)

ERİŞİLEBİLİR BAŞARI

Sonuç olarak baba/anne, özel hissetme ihtiyacından vazgeçerse ve dolayısıyla başarısını da kendi bireysel özelliklerine değil de çalışmaya bağlarsa, çocuğuna başarı için gerekli en sağlıklı mesajı vermiş olur.
Çocuk çalışarak her şeyi başarabileceğini düşünür.
Başarı onun için erişilebilir olur.
Bu aynı zamanda mutluluk kaynağıdır. Çünkü insanlar, sonuçları etkileyebileceklerini düşünürlerse, mutlu olurlar.
İstedikleri sonuç, erişimleri dışında olursa, öğrenilmiş çaresizlik yaşayıp mutsuz olur.

24 Aralık 2015