Bir seminerde bir katılımcı ile aramızda şöyle bir diyalog geçti.

– Ben arkadaşımı eleştirebilirim. Eleştirmek iyi bir şeydir.

– Neden iyi bir şeydir?

– Çünkü onun iyiliğini istiyorum. Kendisini düzeltmesini istiyorum. Yol gösteriyorum.

– İstediğiniz şeyin onun iyiliği için olduğuna nasıl karar veriyorsunuz?

– İyi olan genel geçer şeyler vardır.

– Örneğin?

– Örneğin, zayıflamak iyi bir şeydir.

– Kimin için iyidir

– Herkes için.

– Herkes için gerçekten iyi midir?

– Evet.

– Hayır. Herkes için iyi olmayabilir. Nasıl mı?

ELEŞTİRİ

Maalesef çoğu zaman karşımızdaki insanlar için iyinin ya da kötünün kararını biz veriyoruz.

Bu durumda karşı tarafı anlamadan, kendimizde onu yargılama hakkını görüyoruz.

Peki, bu ne kadar doğru? Bizim tamamen kötü gördüğümüz şeyler, diğer insanlar için iyi olabilir mi?

HASTA OLMAK İYİ MİDİR KÖTÜ MÜDÜR?

Yaşlı amca tansiyon hastası olmasına rağmen ilaçlarını almıyor ve hayatını riske atıyor.

Çocukları da ona ilaçlarını almadığı için kızıyor. Çünkü çocuklarına göre, babalarının ilaç almaması ‘kötü’ bir şey.

Ama yaşlı amcaya göre ‘iyi’ bir şey. Çünkü yaşlı amca diyor ki “Çocuklarım benle sadece hasta olduğum zaman ilgileniyor.”

Onların ilgisini sürdürmek için, iyileşmek istemiyor ve ilaçlarını kullanmıyor.

Yani, ilaç almamak yaşlı amcaya göre ‘iyi’ bir şey.

İŞ SAHİBİ OLMAK İYİ MİDİR KÖTÜ MÜDÜR?

Üniversite mezunu genç; babasının tüm ısrarlarına rağmen bir türlü evden çıkıp iş başvurusu yapmıyor. Babası da onu eleştiriyor. Babaya göre iş sahibi olmak iyi bir şey.

Gençle sohbet ediyorum ve genç, üniversitede hiçbir şey öğrenmediğini ve dolayısıyla mesleğinle ilgili hiçbir şey bilmediğini söylüyor.

İş başvurusu yaparsa, hiçbir şey bilmediği ortaya çıkacak, reddedilecek ve rezil olacak diye korkuyor.

Yani, iş aramamak gence göre ‘iyi’ bir şey. Çocuk iş aramayınca rezil olmaktan kurtulmuş oluyor.

KİLOLU OLMAK İYİ MİDİR KÖTÜ MÜDÜR?

Kilolu bir arkadaşımla konuşuyorum. Utangaç bir yapısı var.

Uzun zamandır kız arkadaşının olmadığını söylüyor. Nedenini soruyorum.

“Bu kilo ile bize kim bakar” diyor.

Ben de “Kilolu insanların sevgilisi olamaz mı yani? Kilo ile ne alakası var.” diyorum.

O da “Var var” diyor.

Bunun üzerine “Kilolu olmasan, hemen tanışırdın yani?” diyorum.

Gülüyor ve “Valla o da şüpheli” diyor.

DEĞERSİZLİK DUYGUSU

Aslında arkadaşımda ‘değersizlik’ duygusu var. Bundan dolayı da kızlara yaklaşmaktan korkuyor. Çünkü reddedileceğini düşünüyor.

Ama bir noktada da denemesi gerekir. Deneme yaparsa ve değersizlik duygusundan (öz benlik) dolayı reddedilirse, bu onun için büyük bir acı olur.

Onun için farklı bir reddedilme gerekçesi yaratması gerekir. Örneğin, kötü giyiniyor, kendisine bakmıyor ve kilo alıyor.

Böyle bir durumda reddedilirse, kendisini kolayca kandırabilir. “Ben değersizliğimden (öz benlik) dolayı değil, kilomdan / kıyafetimden dolayı reddedildim” der.

Böylece kendisiyle yüzleşmesi gerekmez ve kaygısı azalır.

Yani, kilolu olmak arkadaşıma göre ‘iyi’ bir şey. Öz benliğini koruyor.

DESTEK OLMAK

Kısacası, insanlar iyiye ve kötüye çoğu zaman mantıksal değil, duygusal ölçütlere göre karar verir. Herkesin duygusal yapısı farklı olduğu için bizim kötü gördüğümüzü, diğer insanlar iyi görebilir.

Onun için insanları eleştirme hakkını kendimizde görmek büyük bir hatadır.

Asıl yardımcı olan, kişiyi dinlemek, onun bakış açısını anlamak ve empati kurmaktır.

Kişinin kendisi değişim sürecine girmeye karar verirse de, onun yanında olmaktır.

NOT: Yargılamadan ilişki kurmanın yöntemini BENİ ÖDÜLLE CEZALANDIRMA kitabımda detaylı olarak anlattım.

23 Kasım 2016