Baba, Mark Twain’in “Yaşamda iki önemli gün vardır. Biri doğduğun gün, diğeri de neden doğduğunu anladığın gün.” sözünü söylemek için büyük oğlunu çağırıyor.

Çocuk karşısına oturuyor.

Bak oğlum, “Yaşamda iki önemli gün vardır.” der demez; arkadan küçük oğlu bağırıyor: “Cumartesi ve Pazar.”

Çocuk bunu neden söylüyor? Çünkü okuldan sıkılıyor. Çocuklar neden okuldan sıkılır?

ARAŞTIRMACI

Salı günü Allianz Türkiye’nin misafiri olarak Türkiye’ye gelen Prof. Todd Kashdan’ı dinledim. Todd’un “Merak” adlı kitabını okumuş ve çok etkilenmiştim.

Allianz Türkiye’nin Kurumsal İletişim Başkanı Fatmanur Erdoğan da en az biz araştırmacılar kadar kitap okuyan entelektüel bir profesyonel.

Hatta “Beyaz Yakalı Girişimci” adlı kitabı da var.

Fatmanur, Todd ve ben akşam uzun uzun merak ve duygular üzerine sohbet ettik.

MERAK ARAŞTIRMALARI

Prof. Todd anlatıyor.

Beynimiz keyifli bir şeye ulaşmadan önce dopamin salgılıyor. Dopamin salgılatan bir mekanizma daha var: beklenmedik (olumlu) olaylar.

O zaman insanların beklenmedik olumlu olaylarla karşılaşması ve hayattan keyif alması için sürekli “keşif” süreci içinde olması gerekiyor.

Keşfi ateşleyen mekanizma da “merak”. O zaman biz, çocuklarda ne kadar merak duygusu uyandırsak; onlar da keşfetmeye ve öğrenmeye o kadar meyilli olur ve hayattan o kadar keyif alır. Bu tespit araştırmalarla da sabit.

ARAŞTIRMA

Bir araştırmada insanlara küçük hediyeler veriyorlar. Bir gruba hediye “Gülme Vakfı”ndan diyorlar, bir gruba kimden geldiğini söylemiyorlar.

Kimden geldiğini bilmeyenler daha mutlu olduğunu söylüyor. Neden? Merak duygusu olduğu için.

Merak duygusu olanlar daha fazla anlık keyif yaşamanın yanı sıra, daha mutlu bir yaşam da sürüyor. Neden?

MUTLULUK ve MERAK

Gallup, geçenlerde olumlu duygular araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Türkiye dünyada olumlu duyguları en az yaşayan üçüncü ülke. Yanlış okumadınız. Şu anda iç savaş yaşayan ülkelerdeki insanlar bile bizden daha çok olumlu duygu yaşıyor.

(Araştırmayı ekteki linkten okuyabilirsiniz.
http://www.gallup.com/poll/182009/mood-world-upbeat-international-happiness-day.aspx)

Mutluluk ile merak arasında büyük korelasyon var. Örneğin, Gallup araştırmasındaki sorulardan bir tanesi “Dün yeni bir şey öğrendiniz mi?” sorusu.

Türk insanı buna genelde “hayır” yanıtını veriyor. Çünkü merak olmayınca doğal olarak öğrenme de olmuyor.

Öğrenmenin ve keşfin olmadığı yerde mutluluk da olmuyor.

İLİŞKİLER ve MERAK

Merak öğrenmeyi arttırdığı için mutluluğu arttırıyor. Ama başka bir şekilde de mutluluğa katkısı var.

Mutlu insanların en önemli özelliği ilişkilerinin iyi olması. Sizce merak duygusu olmayan bir insanın ilişkileri nasıl olur?

Merak etmeyen insan karşısındakini dinlemiyor ve ona soru sormuyor.

İlişkileri daha yüzeysel oluyor.

Merak eden insan karşı tarafı gerçekten anlamak için dinliyor. İlişkileri güçleniyor.

Merak duygusu gelişmiş insanlar en bilindik şeylere bile farklı açıdan bakıp, yeni bir şey öğrenebiliyor. Böylece yaşamları sıkıcı olmuyor ve monotonluktan kurtuluyor.

KEYİFLİ YAŞAM ve MUTLULUK

Kısacası, merak eden insan keyifli ve mutlu bir yaşam sürüyor. Sizce okullar merak duygusunu geliştiriyor mu? Kesinlikle hayır.

Çocuklara okulda keşfetme ortamı sunulmuyor. Sadece oturup dinliyorlar.
Bundan dolayı çocuklar okuldan keyif almıyor ve sıkılıyor.

Bunu düzeltmek için çocuklar, okullarda kendi deneylerini tasarlamalı, kendi sorularına yanıtlar aramalı ve sürekli keşfetme sürecinde olmalı.

Ancak o durumda mutlu çocuklar ve mutlu bireyler yetiştirebiliriz.

NOT: Prof. Todd’un duygularla ilgili başka önemli araştırmaları da var. Onları da başka yazıda ele alacağım.

28 Mayıs 2015