Oturma odasında arkadaşlarımla oturuyorum.

Arkadaşımın çocuğu geldi ve  “Anne, ödevimi bitirdim.” dedi.

Anne de “Teşekkür ederim, kızım.” dedi.

Acaba anne doğru mu yaptı? Çocuklara ne zaman teşekkür edilmeli?

NEZAKET KURALI

Çocuklara saygı ve nezaket kuralları mutlaka öğretilmeli.

Teşekkür etmek de bunlardan bir tanesi.  Ama her durumda çocuklara teşekkür edilmemeli.

Çünkü teşekkür çocuğa yanlış bir mesaj verir. Nedir bu yanlış mesaj?

NE ZAMAN TEŞEKKÜR EDİLİR?

Bir kişi kendisi için değil de bizim için bir şey yaparsa, ona teşekkür ederiz.

Yolda birisi bize yol verirse, teşekkür ederiz.

Bize yemek ikram ederse, teşekkür ederiz.

Bizim için kapıyı tutarsa, teşekkür ederiz.

Ancak, kişi kendisi için ya da ortak bir sorumluluk çerçevesinde doğal bir şey yaparsa, teşekkür etmeyiz.

“Karıcığım beraber uyuduğumuz için teşekkür ederim.” demeyiz.

“Oy kullandığınız için teşekkür ederim.” demeyiz.

“Çocuğum okula gittiğin için teşekkür ederim” demeyiz.

Çünkü bunlar sorumluluk ve ortak yaşam bilinci için yaptığı doğal şeylerdir.

KİMİN İÇİN ÖDEV?

Ödev de çocuğun sorumluluğu altındadır. Onun için teşekkür ederseniz, çocuk o işi sizin için yaptığını zanneder.

Bu durumda; ya sorumluluk bilinci zayıflar ya da her ödev yaptığında size söyleme gereği duyar.

Amacımız çocuğun davranışlarını dıştan denetlemek değil, öz denetleme bilincini geliştirmek. Her ödev yaptığında size söylüyorsa, regülatör / denetleyici siz olmuşsunuzdur.

Bu da birey olma yolunda çocuğa zarar verir.

İYİ İNSAN HİSSETME HAKKI

Teşekkür etmek bazı durumlarda daha da tehlikeli bir şey yapar. Çocuğun iyi insan olma hakkını elinden alır.

Amerikan Devleti, gazilerine teşekkür madalyası verince; bazı askerler madalyayı reddetti ve devleti çok sert eleştirdi.

Askerler “Biz sizin için savaşmadık. Biz vatan sevgimizden dolayı savaştık. Bize teşekkür etmeyin.” dedi.

Asker vatan sevgisi için savaşıyor ama teşekkür madalyası “Sen bizim için savaştın” mesajı vererek askerin inancını değersizleştiriyor. Ona dış bir motivasyon yüklüyor.

Size de olmuştur. Bir iyilik yaparsınız ve karşıdaki kişi size teşekkür edince, rahatsız olursunuz ve bana teşekkür etme dersiniz.

Siz o iyiliği onay almak için değil, kendi değerinizden dolayı yapmışsınızdır.

KÜLTÜREL YAPI

Bazı kabilelerde teşekkür kelimesi bile yok. Çünkü herkese yardım etmek herkesin doğal sorumluluğu.

Hindistan’ın bazı bölgelerinde insanların birbirine yardım etmesi beklendiği ve doğal olduğu için teşekkür edilmez. Teşekkür aşağılama olarak bile kabul edilir.

GÖZLEM PAYLAŞIMI

Sonuç olarak teşekkür yukarıda belirttiğim durumlarda, sen bu eylemi benim için yaptın mesajı vererek, sorumsuzluğa iter ve kişinin iyi hissetme hakkını elinden alır.

Çocuk gerçekten sizin ya da başkası için bir şey yaptıysa, o zaman teşekkür etmeli ve teşekkür etmeyi mutlaka öğretmelisiniz.

Örneğin, evde çocuğun masayı toplamasını, onun sorumluluğu olarak görmüyorsanız; ona teşekkür edersiniz.  Ama görüyorsanız, bir şey söylemenize gerek yok.

KÜÇÜK ÇOCUKLAR

Çocuk küçükse ve bir şey söylemek istiyorsanız, sadece yargısız şekilde gözleminizi paylaşabilirsiniz (Büyük çocuklara gerek yok.).

“Babası bak! Tuğçe masayı topladı” diyerek tanıklık edebilirsiniz.

Aferine, teşekküre, “güzel olmuş” gibi yargılara gerek yok.

Bu durumda çocuk “Sorumluluğumu yerine getirdim ve ailem bunu gördü.” der.

Yargı ya da teşekkür olmadığı için aileye bağımlı olmaz. Bireyliği pekişir.

12 Kasım 2015