Yıllar sonra bir üniversite hocam ile yemekte buluştum.

Birbirimize sarıldık, yemek için bir masaya oturduk ve sohbete koyulduk.

Yan masadaki hanımefendi arasıra bizi dinliyordu.

Hocam bir ara masadan kalkınca, hanımefendi “Hocanız mı?” diye sordu.

Ben de “Evet.” dedim.

“Benim eşim de hoca. Kızım da burada (Boğaziçi Üniversitesi) okuyor ama Amerika’da okumak istiyor.”dedi.

– Neden?
– Burada mutsuz.
– Neden ki?
– Bölümünü sevmiyor.
– Yanlış bölüm seçmiş demek ki.

Bir iki saniye düşündü, yüzü ekşidi ve ekledi:

– Evet ya. Bölümünü sevmiyor.
– Neden seçti ki o zaman?
– Benim zorumla seçti. O Sabancı’yı istiyordu. Ama ben Boğaziçi olsun diye zorladım.  Puanı da bu bölüme tuttu.

GERÇEKLER İLE YÜZLEŞME

Ben de bir iki saniye durdum. Genelde çok direkt olduğum için belki de hakkım olmayarak  “Bence hayatınızın hatasını yapmışsınız.” dedim.

– Neden kızınızın isteklerini ve hayallerini sırf kendinizi için engellediniz ki? Kızınız sizden uzaklaşmak için Amerika’ya gitmek istiyor olabilir.
– Evet, olabilir.

Zaten daha ilk cümle olarak “Benim eşim de hoca ve kızım da burada okuyor.” demesinden anlamıştım ki bu anne için başarı, mevki, statü, onay görmek çok önemliydi. Kendi arzuları yüzünden kızına da baskı yapmıştı. Keşke zamanım olsaydı da, o anne ile daha çok sohbet edebilseydim.

Bu şartlarda başarılı olsa bile, bu başarıyı neden kızının değil de kendisinin sahipleneceğini anlatabilseydim, diye düşünürken, anne daha da tehlikeli bir şey sordu.

“Burada kalırsa, böyle mutsuzken başarısız olamaz değil mi?”

Annenin odağı hala başarı ve başarısızlıktı.

Başarısızlık kabul edilebilir bir şey değil onun için.

İşte bütün sorun burada başlıyor. Nasıl mı?

BAŞARISIZLIK NE ANLAMA GELİYOR?

Daha önce yazdığım gibi başarı (yüksek mevki, para, gelir, ün, ünvan gibi toplum tarafından başarı ölçütü olarak kabul edilen kavramlardan bahsediyorum.) çoğu kişi için bir onay aracı aslında.

Birçok başarılı insan başarılarıyla, onay gördüğünü düşünüyor. Bundan dolayı da sürekli çalışıyor. Hatta işkolik oluyor.

Bu insanların başarısızlığa yüklediği anlam olumsuz. Başarısızlığı kabul edemiyorlar çünkü başarısız olunca, insanlar tarafından reddedileceklerini düşünüyorlar.

İşte bu sebeple böylesi sağlıksız bir başarı .

SAĞLIKLI BAŞARI

Ama bir de sağlıklı başarı var. Bazı insanlar başarısızlığı kişiliklerinin reddedilmesi değil, bir geri bildirim olarak görüyor.

Her başarısızlığı analiz edip, bir şey öğreniyorlar.

Onlar için asıl amaç başarılı ya da başarısız algılanmak değil, hedefe ulaşmak.

Bu kişilere de baktığımızda şunu görüyoruz bu kişiler lider kişiler.

Yani hedefleri bireysel değil.  Diğer insanların hayatına dokunmak istiyorlar.

Sadece insanların başarısızlığa yüklediği anlama bakarak, onların sağlıklı bir başarıya mı yoksa sağlıksız bir başarıya mı ulaşacaklarını tahmin edebiliyoruz.

SAĞLIKLI BAŞARI VE MUTLULUK

Sağlıklı başarı yanında mutluluğu da getiriyor. Ama sağlıksız başarı yanında stresi getiriyor. Çünkü kişi çıtasını yükseltmiş oluyor ve onun için nasıl algılandığı önemli olduğu için yerini koruma stresi doğuyor.

İşte o anne, kendi onay ve dolayısıyla başarı ihtiyacı yüzünden, kızına baskı yapıyor ve mutsuz bir çocuk yetiştiriyor. Çocuk da çareyi Amerika’ya kaçmakta buluyor.

Çok acı bir durum değil mi?

Çocuğunuzun hata yapmasından korkmayın. Bırakın hata yapsın! Yeter ki sonrasında hatasını analiz ederek, dersler çıkartabilsin. Böylece hata yapmaya olumlu anlam yükleyecektir.

Bu durumda çocuk hem başarıya ulaşacak hem de mutlu olacaktır.

Hem de ailesi tarafından sadece kendi olduğu için onay gördüğünü hissedecektir.

6 ARALIK 2012