Ülkelerin gayrisafi milli hasılalarını (GSMH) ve profesör maaşlarını karşılaştırınca, enteresan bir bilgi keşfettim.
Bir ülkede araştırmacı maaşları ne kadar yüksekse, o ülkenin GSMH’si de o kadar yüksek oluyor. Neredeyse mükemmel bir korelasyon var (Ben profesör maaşlarını baz aldım ama her araştırmacı seviyesinde ilişki buldum).
GSMH değerlerini IMF’den, profesör maaş göstergelerini de Avrupa Üniversitesi Enstitüsü’nden aldım.
Araştırmacı maaşları, araştırmacılara ve dolayısıyla araştırmaya verilen önemi gösteriyor. Gördüğünüz gibi Türkiye sonlarda.
EKONOMİ ve ARAŞTIRMA
Diyebilirsiniz ki, korelasyon sebep-sonuç ilişkisi göstermez. Yani, ülke zengin olduğu için mi araştırmacılara daha çok maaş ödüyor, yoksa araştırmacılara daha çok ödediği için mi zengin oluyor?
Üç yıl önce Singapur’a gittim ve oradaki üniversitelerin rektörleriyle ve MEB görevlileriyle dört gün vakit geçirdim.
Başarı sırlarını sordum. 1973 yılında uyguladıkları, teknoloji ve araştırma planı onları bugüne getirmiş.
Benzer bir teknoloji ve araştırma planını 1993’te tekrar yapmışlar.
Singapur ile Türkiye’nin GSMH değerlerini aşağıdaki tabloda görebilirsiniz. Ayırım 1970’lerin ortasında yani, plandan sonra başlıyor.
(Tabii ki başka etkenler de var ama bilim ve teknoloji yatırımı, en önemli rolü oynuyor.)
Dünya Bankası raporlarına bakınca da görüyoruz ki; teknoloji ve bilime yatırım yapan neredeyse her ülke GSMH’sini arttırıyor.
ARAŞTIRMACININ KARİYERİ
Ayrıca araştırmacıların kariyer planına baktım.
Bazı ülkelerde profesörler çok para kazanıyor.
Örneğin, Amerika’da 3-4 milyon dolar, İngiltere’de 1-2 milyon dolar kazanan profesörler var. Ancak bizde bu paraları kazanan araştırmacı yok.
Aşağıdaki tablo, işe yeni başlayan araştırmacının maaşı ile üst düzey araştırmacının maaşı arasındaki farkı gösteriyor.
Tabloyu Avrupa Komisyonu Raporundan aldım (http://www.eui.eu/Documents/MWP/AcademicCareers/SalaryComparisonEUreport2007.pdf)
Görüldüğü üzere Türkiye’de fark az (TR yazan nokta).
Yani, Türkiye’de araştırmacılar “artan geliri’” olan bir kariyere sahip değil.
ÖĞRETMEN MAAŞLARI
Öğretmen maaşları ne durumda?
Yine Avrupa Komisyonu raporundan öğreniyoruz ki 13 meslek grubu arasında öğretmenler Norveç, Almanya, Portekiz gibi ülkelerde en çok kazanan 3. ve 4. meslek grubuyken, Türkiye’de 10. sırada.
Öğretmen maaşları da bilim insanlarının maaşları gibi iyileştirilmeli.
BUGÜN ve GELECEK
Ülkemiz çok zor günlerden geçiyor.
Bu zor günleri sadece sağduyu ve birliktelikle aşabiliriz.
Tabii bugünü kurtarırken, yarını da inşa etmeliyiz.
“Evde yangın varken, yarını düşünecek halimiz yok” dersek, yanılırız.
Örneğin, 1921’de Eskişehir – Kütahya Savaşları en kanlı şekilde devam ederken, Atatürk cepheyi bırakarak, I. Maarif Kongresi’nin açılışını yapmak için Ankara’ya gitmiştir.
Öğretmenlere, “Kazanılması gereken asıl savaş, eğitim cephesindeki savaştır.” demiştir.
Onun için biz de, koşullar ne olursa olsun; geleceği inşa etmeye çok geçmeden başlamalıyız.
Bunu da sadece bilime, araştırmacıya ve öğretmene yatırım yaparak başarabiliriz.
NOT: Şehitlerimize Allah’tan rahmet, yakınlarına sabır diliyorum.
10 Eylül 2015
Yorum Yaz