Sokakta, marketlerde ya da dışarıda herhangi bir yerde ağlayıp, ortalığı yıkan çocuklar görürsünüz.

Acaba bu çocuklar neden böyle davranıyor?

Bu davranışın evdeki tutarsızlıkla ilgisi var mı?

EVDEKİ TUTARSIZLIK

Çocuğun bu şekilde davranması, evde tutarsız bir ortam olduğunun göstergesi olabilir. Nasıl mı?

Örneğin; çocuk hamburger isteyince, aile bazen “evet” bazen “hayır” diyorsa, yani tutarsızsa, çocuk der ki; “Annem/babam bazen izin veriyor, bazen izin vermiyor. Ama benim canım şu anda hamburger yemek istiyor. Peki, izin vermeleri için ne yapabilirim? Acaba yeteri kadar bağırıp çağırırsam, bu sefer izin vermelerini sağlayabilir miyim?”

Çocuk bağırmaya ve ağlamaya başlar.

UYGULANMAYAN KURALLAR

Çocuk, “Annem / babam koyduğu kuralları uygular, uygulayamayacağı kuralları koymaz” yani “ailem tutarlı” deseydi, ağlayarak ailesinin kararını değiştiremeyeceğini bilirdi.

(Tabii bu arada koyulan kurala ailenin kendisinin de uyduğunu ve kuralın çocuk açısından mantıklı olduğunu varsayıyoruz.)

Evde ne kadar tutarlılık varsa, çocuk da o kadar az sorun çıkartır. Çünkü çocuk ağlamanın ve bağırmanın işe yaramayacağını bilir.

Peki, tutarsızlık devam ederse, ağlama dışında başka ne olur?

DÜZENSİZ ORTAM

İşte burası çok riskli. Çocuk, inatçı bir tutum geliştirebilir. Nasıl mı?

Geçen hafta yazdığım gibi (http://ozgurbolat.com.tr/tutarlilik-cocuk-icin-neden-cok-onemlidir/) tutarsız ortamlar çocuğa şöyle bir mesaj verir: “Senin yaşadığın ortam değişkendir.”

Böylelikle çocuk güvende hissetmez. Peki, bu durumda çocuk ev ortamını nasıl tutarlı hale getirmeye çalışır?

İNATÇILIK

Değişime karşı çıkarak. Yani, inatçılık geliştirerek.

İnatçılık, ‘değişime karşı olma hali’dir. Çocuk inatçılık ile evde düzen ve istikrar yaratmaya çalışır. Ne kadar inatçı olursa, o kadar az değişim olur ve evde o kadar düzen sağlanır.

Ne acıdır ki ailenin yapmasını gerekeni, çocuk kendisi yapmak zorunda kalır.

(Bu arada tutarsızlığın yanı sıra, çocuğu değiştirmeye çalışan baskılar, kontrol mekanizmaları, çok sık ortam değiştirmede inatçılığın gelişmesine sebebiyet verebilir.)

NE YAPILMALI?

Bu durumda yapılması gereken, asla çocuğu zorlamak olmamalı. İnatçı çocuğu zorlamak, çocuğun savunma mekanizmasını ortadan kaldırmaktır.

Yaralı çocuk bir daha yaralanır ve daha da çaresiz olur. Çocukla güç savaşına girmek de yanlış olur.

Bu durumda yapılması gereken çocuğu değiştirmek değil, eve düzen, tutarlılık ve istikrar getirmektir.

Evde düzen oluştukça, çocuk ‘inatçı savunma mekanizmasını’ kullanmayı bırakacak, doğasına dönecektir.

Çocuğun doğasında ne var? Keşfetmek ve anlamlandırmak.

Kısacası, çocuğunuza evde düzen sağladıkça, çocuk endişesiz oyun oynar, öğrenir ve keşfeder. Anlamlı ve mutlu bir hayatın temelleri de atılmış olur.

3 Kasım 2016