Ailelerin kafasında her zaman bir soru var; çocuğum başarılı olur mu?

Acaba hangi çocuk başarılı olur? Hangisi liderlik yapar? Bir çocuğun başarılı olup olmayacağını önceden kestirebilir miyiz?

Başarıyı belirleyen çok etken var ama ana etken her zaman motivasyon.

Yani, çocuk başarılı olmak istiyor mu? İstiyorsa neden? Başarılı olmak isteyen çocuk hırslı oluyor. Hırsı yaratan dört ana motivasyon türü var.

İLİŞKİ İHTİYACI

Motivasyon kaynağı onaylanmak olabilir.

Bu kişiler için asıl amaç ilişkilerini iyi tutmak. Çatışmayı sevmezler. Yalnız kalma korkuları vardır. Aidiyet hissetme ihtiyaçları yüksektir.

MÜKEMMELLİK İHTİYACI

Bu kişilerin asıl motivasyon kaynağı bir işi en iyi yapmaktır. Kendilerine hedef koyarlar ve en iyisini yaparlar. Çok çalışırlar. Çok disiplinlidirler.

Yeni bir beceri öğreniyorlarsa, en üst seviyeye çıkarlar. Rekabetçidirler.

İDRAK İHTİYACI

Bazı insanlar çok çalışır ve tek amaçları vardır; anlamak.

Bu kişiler çok soru sorar, çok meraklıdır. Her şeyi anlamak isterler. Okurlar, sorarlar ve bağlantılar kurarlar.

GÜÇ İHTİYACI

Güç ihtiyacı olan kişilerin temel motivasyon kaynağı diğer insanlar üzerinde etki yaratmaktır.

Etki yaratarak kendilerini güçlü ve prestij sahibi hissederler. Bu çocuklar hemen arkadaşlarını organize eder ve istediklerini yaptırabilir.

Kritik soru şu: bu dört motivasyon kaynağından hangisine sahip olanlar başarılı olur? Hangisine sahip olanlar lider olur? Dahi ya da yetenek (talent) grubu dediklerimiz hangi motivasyon kaynağına sahiptir? Tek tek bakalım.

İDRAK MOTİVASYONU

Bu kişiler her şeyi anlamak ister. Alt mekanizmalara iner. Öncü bir bilim insanı, yaratıcı, mucit, kaşif, yazar olmak için olmazsa olmaz olan, idrak motivasyonudur.

Çocuğunuzun idrak motivasyonu yüksek ise, onu bilgi, bilim, okuma ve deney dünyasına sokmalısınız.

Bu kişiler alanında öncü olur ama lider olmaz. Çünkü diğer insanları etkilemek onları motive etmez. “Toplum önünde konuşmuyor, derdini anlatmıyor” diye bu çocukları yargılamayın.

MÜKEMMELLİK MOTİVASYONU

Üst düzey sporcular, mühendisler, mimarlar, doktorlar, müzisyenler bu gruptan çıkar. Sürekli en iyiye ulaşmak için çalışırlar.

Bu kişiler ünlü, başarılı ve öncü olur ama lider/yönetici olmaz. Çünkü hedefleri bireysel başarıdır. Diğer insanlara sorumluluk vermez. Bu çocuklara bir şey vermenize gerek yok. Yeter ki almayın. Onlar her işi iyi yapar. Mesleğinde en iyisi olur.

İLİŞKİ MOTİVASYONU

Bu kişiler grubu beraber tutar. Pozitif enerji kaynağıdır. Dosttur. Çok iyi bir takım üyesidir. Ama yönetici ve lider olmaz. Yumruğunu masaya vuramaz.

GÜÇ MOTİVASYONU

İşte bu kişiler yönetici ve lider gruptur. İnsanları etkilemek isterler. Grubu yönlendirirler. En etkili yöneticiler ve liderler bunlardır.

Ama diktatörler de bu gruptan çıkar. O zaman lider ile diktatörü ayıran ne?

Her ikisinin de güç ihtiyacı hemen hemen aynıdır. Ama lider de bir motivasyon kaynağı daha var. O da “ket vurma” motivasyonu.

Diktatörlerin ket vurma motivasyonları düşüktür. Liderlerler kişisel ihtiyaçlarına ket vurup, toplumsal ihtiyaçları ön plana koyarlar. Diktatörler koyamaz.

Diktatörde kişisel güç ön plandayken, lider de bu sosyal/toplumsal güçtür.

Çocuğunuzda bu motivasyon yüksek ise, etik ve toplumsal değerlere bağlı yetiştirmelisiniz yoksa despot olur. Hiçbir yerde sevilmez.

NASIL YÖNLENDİRME YAPILMALI?

Tabii şöyle bir şey de var. Bir çocukta dört motivasyon kaynağının çoğu düşük olabilir. Testlerle bunu çok kolay keşfedebiliriz.

Bu durumda çok hırslı olmaz. Bu sorun mudur? Hayır.

Çok başarılı olmayabilir ama temel ihtiyaçlar karşılanırsa, huzurlu bir yaşam sürecektir.

Ama diğer motivasyon kaynaklarını keşfederek çocuğunuza ona göre destek verebilir ve yönlendirme yapabilirsiniz.

İdrak motivasyonu yüksek olanı bilime, güç motivasyonu yüksek olanı liderlik/yöneticiliğe, mükemmellik motivasyonu yüksek olanı da güçlü olduğu alana yöne yönlendirebilirsiniz.

31 Ekim 2013