Tanışmak mı?
Evet!

Daha önce yazmıştım. Bu bayram da yazmak lazım.
Tanımak ne demek?

‘Ben bu kişiyi tanıyorum.’ dediğimiz zaman, ne kastediyoruz acaba?
Bir çok veli bana danışınca, ‘Çocuğunuz güçlü yanı ne?’ diye soruyorum, kesin yanıtlar gelmiyor. Neden? Çünkü tanımıyorlar.Tanımak neyi içeriyor? O kişi hakkında ne bilirsem, O’nu yakından tanımış olurum?

Ünlü sosyal psikolog Dan McAdams’a göre tanımanın basamakları var.

Kişisel özellikler

Tanımanın en alt ve basit seviyesinde kişisel özellikler var. Bir kişiyi sadece kişisel özellikleri ile tanıyabiliriz.

Sosyal, komik, içine kapalı, hareketli, sevecen gibi sıfatları kullanarak insanları tanımlayabiliriz.

‘Taylan’ı tanıyorum, çok duyarlı bir çocuk’

‘Bülent’i tanıyorum, çok iyi niyetli bir insan.’ gibi.

(İnsanı tanımlayan 4500 tane sıfat varmış bu arada.)

Ama bir kişinin kişisel özelliklerini bilmek, tanımanın sadece ilk adımı.
Yeterli değil.

Kişisel endişeler

Bir kişiyi daha derinden tanımak için, o kişinin kişisel endişelerini de bilmek gerekiyor.

Mesela, yüzleşemediği en büyük korkusu ne? Neden ders çalışmıyor acaba? Neden evde oturuyor? Neden bilgisayarda çok zaman harcıyor?

Pişmanlıkları var mı hiç?

İçinde ne tür fırtınalar esiyor?

En önemli değeri ne? 5 yıl içinde ne başarmak istiyor?

İşte bu noktada sevdiklerinizle tanışabilirsiniz.
Çoğu öğretmen öğrencisini bu anlamda tanımıyor. Birçok yönetici çalışanını tanımıyor. Birçok aile çocuğunu tanımıyor.
Durum böyle olunca aralarında sağlıklı ve güvene dayalı bir ilişki kurulamıyor.

Hikaye

Tanımanın bir üst seviyesi daha var.

Bir kişiyi tamamen tanıyorum demek, onun hikayesini ve hikayelerini bilmeyi gerektiriyor.

Sürekli ne tür hikayeler anlatıyor? Hikayelerde ve dolayısıyla hayatında bir bütünlük ve anlam var mı?

Hayatını gerçekten bir bütünlük içinde mi yaşıyor?

Hayat ayrı ayrı oluşan olaylardan ibaret değil. Hayat, olaylara karşı bizim verdiğimiz tepkilerin bir bütünü. Bu bütün ne?

Dikkat edin bazıları sürekli kahramanlık hikayeleri anlatır, bazıları kurban hikayeleri. Bunları neden anlatır? Neler olmuştur hayatında?

Tanışın

Siz de bu bayram sevdiklerinizle bu üç seviyede tanışın! Sevmek zaten insanları bu üç seviyede tanımak değil midir? Benim en büyük iddiam da şu zaten: Hikayesini bilip de sevmeyeceğiniz kimse yoktur.

Hepinizin bayramını en içten dileklerimle kutluyorum.
Küçüklerimin gözlerinden, büyüklerimin ellerinden öperim.
Ha, bu arada kendinizle da tanışın!

25 Ekim 2012